The international Booker Prize is een prestigieuze literiare prijs van Engelse oorspong, waarmee jaarlijks het best verrtaalde boek wordt gelauwerd. Sinds 2005 zijn grote namen als de Candese Alice Munroe en de Zuid-Koreaan Han Khang onderscheiden. Des te meer bijzonder is het daarom dat de eer in 2020 voor het eerst een Nederlandse auteur ten deel valt. Marieke Lucas Rijneveld schrijft met haar debuut De avond is ongemak zonder overdrijven een bijzonder stukje literaire geschiedenis. De vertaling in het Engels (The Discomfort of Evening) is van de hand van Michele Hutchison.
Het centrale thema in De avond is ongemak, het omgaan met de dood van een kind, wordt vaak als zwaar betiteld. Het hoeft geen betoog dat dit ook zo is. Toch weet Rijneveld het thema op een uiterst toegankelijke manier in een verhaal te verwerken. De belangrijkste reden hiervoor is het gekozen perspectief. Vanuit het gezichtspunt van Jas beleeft de lezer het onmetelijke verdriet mee van het gezin als Matthies, Jas’ broer, totaal onverwacht overlijdt. Vader en moeder raken volledig verlamd door hun emoties, terwijl met name broer Obbe volledig dreigt te ontsporen. Een enerverend beeld over (de zin) het bestaan is het uiteindelijke resultaat.
Zoals gezegd is het gekozen vertelperspectief een belangrijke factor voor de hoge kwaliteit van dit verhaal. Omdat Jas met haar puberale gedachtegangen het blikveld van het boek bepaalt, ontstaan er bijzondere zienswijzes. Hoewel de pijn continu voelbaar blijft, is het geen sentimenteel geheel geworden. Deze keuze zorgt voor een overduidelijk onderscheid met vergelijkbare romans over dit onderwerp.
De schrijfstijl van Marieke Lucas ijneveld is van uitzonderlijke klasse. Door originele, pakkende en bovenal pettig leesbare zinnen ontstaat een bijna filmische setting. Zonder dat daarvoor expliciete verwijzingen nodig blijken, zie de lezer de omgeving en de belangrijkste personages probleemloos voor zich. Personages die ook zonder uitzondering een juiste plek hebben gekregen en ieder door hun eigen rol geloofwaardig en nodig zijn. Het leidt geen twijfel dat de auteur echt werk heeft gemaakt van de research, hetgeen de kwaliteit naar grote hoogte doet stijgen.
Het is niet meer dan begrijpelijk dat een roman als deze in de prijzen valt. Mocht je dit jaar nog maar een boek willen lezen, kies dan deze. Rijneveld hoort thuis in het lijstje van de grote historische auteurs. Een vergelijk met iemand in het bijzonder is echter niet te maken. Daarvoor is zij te uniek!