Baldacci weet hoe hij tevreden lezers moet kweken

Het thrillergenre kent een flink aantal voorbeelden van veelschrijvers. Schrijvers die er niet voor terugdeinzen 20 of nog meer boeken op de markt te brengen. Dat kan natuurlijk alleen het gevolg van een ongekende populariteit bij een grote schare fans zijn.

De Amerikaan David Baldacci (1960) behoort zonder twijfel tot de bovengenoemde groep. In november verscheen zijn 38e thriller, Daglicht, een vertaling van Daylight door Jolanda te Lindert. Baldacci is niet alleen een veelschrijver, maar met name ook een auteur die bekend staat als serieschrijver. Daglicht is het derde deel met FBI-agent Atlee Pine in de hoofdrol. Eerder verschenen De lange weg naar genade (2018) en Eén minuut voor middernacht (2019).

In Daglicht volgt de lezer het vervolg van de zoektocht van Atlee naar haar ontvoerde tweelingzus Macey. Het officiële politie-onderzoek en haar eigen zoektocht leveren jarenlang geen enkel resultaat op. Dan wordt plots duidelijk wie de dader is, Ito Vincenzo. Juist dan krijgt Atlee te horen dat ze haar zoektocht moet afronden om prioriteit te geven aan haar eigenlijke werk. In een ware race tegen de klok reist Atlee af naar Trenton, New York, de plek waar Vincenzo voor het laatst is gezien.
De locale special agent John Puller is daar bezig met een onderzoek naar drugssmokkel op een legerbasis. Tot verbazing van Pine en Puller blijken beide kwesties een behoorlijke overlap te hebben. Zij bundelen daarom hun krachten, met als gevolg dat er zaken aan het licht komen die de democratie op de grondvesten doen trillen…

Zoals aangegeven is Baldacci een echte oeuvrebouwer. Telkens weer slaagt hij erin zijn fans een avontuur voor te schotelen dat voor ongekend leesplezier zorgt. En het moet gezegd, Daglicht is een thriller die aan alle eisen voldoet, waarop fans zitten te wachten: het is spannend, er zit meer dan voldoende actie in, de opbouw is prima en de ontknoping kan alleen maar to tevredenheid stemmen.

Het punt waarop Baldacci zich onderscheidt van veel van zijn collega’s is de uitwerking van de personages. Atlee Pine komt daarwekelijk tot leven. De lezer leert haar goed kennen, mede door de subtiele, maar o zo belangrijke karakteriseringen die aan het verhaal worden toegevoegd. En dat John Puller, bekend van een zijn eigen Baldacci-serie, zijn opwachting maakt in Daglicht, geeft aan hoe belangrijk dit punt voor deze auteur is. Het is het kernpunt van zijn stijl en dat geeft een enorme meerwaarde aan zijn boeken.

Een klein minpuntje kan niet onbenoemd blijven. Door de snelheid waarin scènes bijna letterlijk voorbij vliegen, bestaat het risico het overzicht te verliezen. Het had niets aan de kracht en de kwaliteit van het verhaal afgedaan als sommige delen (en personages) uit het waren geschrapt. Het is een verschijnsel dat je misschien wel typisch Amerikaans zou kunnen noemen.

Dat doet niets af aan het feit dat Daglicht een uitstekende aanvulling is en het is goed te beseffen dat de slotcliffhanger suggereert dat we in de toekomst Atlee Pine in ieder geval nog voor een vierde keer kunnen volgen.

Stijl                                8.0
Personages               9.0
Originaliteit                8.0
Leesplezier                8.5     

Gemiddeld                        8.375

Novelle die er zeker toe doet

Wat gebeurt er met 18-jarig pubermeisje als haar vriendinnen haar in de steek laten en ze plotseling aandacht krijgt van een oudere jongen. Het is de situatie waarin Maartje verkeert en de betreffende jongen is Lennie. Maar is Lennie wel wie hij lijkt te zijn? En hoeverre komt de les om altijd rustig te blijven haar hierbij van pas?

Annemarie Ros levert met haar novelle Altijd rustig blijven een mooie bijdrage. In helder en toegankelijke taal presenteert ze een verhaalconflict dat voor vele pubers en met name hun ouders een nachtmerrie is. De jongere lezer zal met name geboeid zijn door Maartje en alles wat zij meemaakt. Voor de oudere lezer, en zeker zij die kinderen in de puberleeftijd hebben, roept het verhaal op zeker etische vragen over opvoeding op.

Het verhaal steekt technisch uitstekend in elkaar. De personages zijn goed uitgewerkt. We weten voldoende over ze, waarbij overdadige informatie terecht achterweg blijft. De zorgen en de pijn van Maartje zijn daadewerkelijk voelbaar. Als lezer begrijp je handelen, ook al kan niet alles wat ze uitspookt door de beugel. De rol van alle mensen om haar heen, en dan specifiek haar vader, is op dezelfde correcte manier verweven. Dat maakt de leeservaring boeiend en zorgt voor een afgesloten geheel, waarbij er dus geen open eindjes tussen de auteur, de lezer en het verhaal blijven bestaan.

Zoals al aangegeven zijn in Altijd rustig blijven ook een aantal morele vraagstukken ingebakken. Daardoor zou dit verhaal ook een geweldige basis kunnen vormen binnen het middelbaar onderwijs. Tegelijk heeft het dan ook een positieve invloed op de leesbevordering bij tieners. Dit type vertellingen leveren daartoe onmiskenbare mogelijkheden.

Deze novelle is vanwege al deze argumenten begrijpelijk hoog geëndigd en de auteur heeft alle reden trots te zijn op het eindresultaat.

Stijl                                        8.5
Personages                        8.5         
Originaliteit                        7.5
Leesplezier                        8.5

Gemiddeld                        8.25 / 10

Verhaal van het jaar 2020

Een ongelezen boek, een verborgen hartstocht en een psychiatrisch verleden vormen samen de kern van de novelle Het Boek van de hand van Jacob Dens. Met dit verhaal weet deze auteur in een klap door te dringen tot de top van de auteurs in het Nederlandstalig taalgebied. Volkomen terecht wordt hij door velen een natuurtalent genoemd.

Vanaf de eerste alinea grijpt Jacob zijn lezer bij de lurven en trekt hem of haar in rechte lijn zijn verhaal in. Niet geraakt worden door zijn schrijfwerk is onmogelijk. Echt alles klopt. Het verhaal is volstrekt origineel (welke auteur heeft eerder een boek als personage gepresenteerd?), spannend tot voorbij de laatste pagina en sterk als een betonnen fundament.

Hoewel deze novelle af en toe trekjes heeft van het fanatsy-genre, wordt het geheel zodanig gepresenteerd alsof alles de normaalste de zaak van de wereld lijkt. Personages zijn zonder enige uitzondering van toegevoegde waarde en kunnen geen van allen worden gemist. Extra leuk is het daarbij dat ook een bestaande persoon zijn opwachting maakt.

Naast een geweldige schrijfstijl is de zichtbare en voelbare kennis over de psychiatrie  aanwezig en op de juiste manier verwerkt. Dit maakt Het Boek tot een unieke leeservaring. Een ervaring die de lezer nog heel lang zal bijblijven.

Als je het verhaal oppervlakkig leest, zou je kunnen denken dat Jacob Dens wel erg vrij met het thema is omgegaan. Dit is niet het geval. Voor wie bereid is zijn fantasie de vrije ruimte te geven, kan opmerken dat Zwarte sneeuw wel degelijk op een bijzondere is toegepast. Het is prachtig te merken,hoe de dubbele lagen in het verhaal aan de oppervlakte kunnen komen. Je moet er alleen even iets voor doen.

Jacob Dens was tot voor kort voor mij de grote onbekende. Na het lezen van Het Boek de grootste ontdekking en wat mij betreft schrijver van het verhaal van het jaar. Normaal ben ik terughoudend met superlatieven, voor Dens maak ik heel graag een uitzondering: formidabel en topklasse!

Stijl:                       10.0
Personages:      10.0
Originaliteit:       10.0
Leesplezier:       10.0

Gemiddeld:       10.0

Typische Skandithriller

Er zijn van die verhalen, waarbij je spontaan de neiging krijgt een winterjas aan te trekken op het moment dat je tot het besef komt in welke omgeving het zich afspeelt. Een voorbeeld is Noorderlichtvrouw, geschreven door de Vlaming Luc Vos.

De novelle is oprecht een ijskoud avontuur in Noorwegen als twee vriendinnen op weg zijn om het Noorderlicht te gaan zien. Zij bevinden zich, alleen, op een boot samen met een toch wel vreemde man. De vraag is natuurlijk of hij wel te vertrouwen is? Gaan ze het Noorderlicht zien, of verloopt het toch compleet anders?

Noorderlichtvrouw heeft alle kenmerken van een donkere Skandi-thriller. De belangrijkste elementen zijn daarbij de omgevings- en psychologische beschrijvingen. Op dat punt voldoet Luc Vos zonder voorbehoud aan de verwachting. De liefhebber zal deze stijl weten te waarderen, maar de nadeel is dat ook vaak de spanningsboog te ver weg is. Op de ene of andere manier beland je niet op het puntje van de stoel.

Naast de beperkt aanwezige spanning heeft dit ook te maken met de schrijfstijl. Taalkundig is hier niets mis mee, maar voor een thriller is het toch wat langdradig. Met name het gebruik van lange zinnen met opvallend veel bijvoegelijke naamwoorden, remt de vaart in het verhaal. Naar mijn mening past deze manier van schrijven veel beter bij een (literaire) roman.

Het was een aangename kennismaking met Luc Vos als auteur. Jammer genoeg heeft zijn verhaal er bij mij niet voor gezorgd dat ik mijn winterjas weer kon uittrekken omdat ik het warm kreeg.

Stijl                        6.0
Personages        5.5
Originaliteit        6.5
Leesplezier        5.0

Gemiddeld        5.750

Goed, maar geen winner

Op een koude winteravond komt Christa de van huis weggelopen David tegen. Ze raakt zodanig onder de indruk van zijn verhaal dat ze besluit alles op alles te zetten om hem en zijn zusje Sara te redden uit de erbarmelijke thuissituatie. Maar doet zij dit wel voor de kinderen? Welke invloed heeft haar persoonlijke situatie op de drijfveren te helpen? Ze krijgt hulp van goede vrienden Esther en Pim, maar brengt hen daarmee wel in groot gevaar.

Het verhaalidee van Miriam Lucia voor haar novelle David & Sara is goed bedacht en ook uitstekend uitgewerkt. De spanning zit er vanaf de onmoeting tussen Christa en David direct goed in. Lucia zorgt er met haar vlotte schrijfstijl voor dat de lezer gegarandeerd geboeid raakt en blijft. Met name de scenes waarin de moeder van David en Sara een belangrijke rol speelt, zijn benauwend goed beschreven. Ook de ontknoping stemt tot tevredenheid.

Toch had David & Sara nog meer body gekregen bij een betere, en bovenal diepere uitwerking van de personages. Dit is typisch zo’n verhaal waabij duidelijk te zien is dat het verhaal een ding is, maar dat de hoofdrolspelers minimaal zo belangrijk zijn. Ondanks de al genoemde spanning blijven de personages toch wat aan de vlakke kant. Op te weinig momenten is een echte betrokkenheid echt te voelen. Vergelijk dit maar met getuige zijn van een aantal incidenten, zoals je dat zou kunnen meemaken als je op straat loopt.

Dat neemt niet weg dat Miriam Lucia zonder voorbehoud een goede bijdrage heeft geleverd met deze novelle. En ook hier geldt weet dat het thema Zwarte sneeuw prima in het verhaal past. Miriam Lucia is wel degelijk een aanwist voor dit type verhalen, ondanks dat er naar mijn mening nog wel ruimte voor verbetering is.

Stijl                        8.5
Personages        6.0
Originaliteit        8.5
Leesplezier        9.0

Gemiddeld        8.0/10

Kun je je verleden loslaten?

Het gaat spoedig sneeuwen.
De sneeuw verbergt alles.

Als de 17 jarige Eva, na een moeilijke periode, samen met haar ouders naar Noorwergen emigreert, lijkt het tij in haar leven te keren. Het potentiële geluk wordt echter ruw verstoord op het moment dat Eva’s vader van het ene moment op het andere verdwijnt. Wat is er met hem gebeurd? Is het wel mogelijk dat Eva zich los weet te wrikken uit haar duistere verleden…?

De novelle De schittering van sneeuw van Susan Wallenburg onderscheidt zich in deze Zwarte Sneeuw-serie door de gekozen thematiek. Als enige lijkt dit verhaal bij uitstek geschikt voor de jongere leesliefhebber. Voor veel young adults zal Eva een geliefd personage zijn door alles wat zij moet meeemaken. Het feit dat zij bijvoorbeeld een problematische schooltijd heeft doorgemaakt, zal deze doelgroep extra aanspreken. Daarmee wil ik overigens op geen enkele manier de suggestie wekkken dat De schittering van sneeuw niet geschikt zou zijn voor volwassen lezers. Ook voor hen valt er meer dan voldoende te beleven

De technische opbouw van het verhaal is uitstekend en ook alle belangrijke personages vervullen allen hun eigen logische rol. Gevoelens en emoties komen duidelijk over en zijn voor de lezer begrijpelijk en invoelbaar. Het verhaal heeft vanaf het begin een bijzondere spanningsboog en, mede door de krachtige beschrijvingen van het decor, blijft dit gehandhaafd tot het eind. Een tevreden gevoel na de laatste punt zal het resultaat zijn. Een speciale vermelding verdient de manier waarop deze auteur het voor elkaar krijgt niet alleen de kou van Noorwegen voelbaar te laten zijn, maar er tevens een toepasselijke symbolische functie aan weet toe te kennen.

De verwerking van het thema Zwarte sneeuw is mooi, maar heel subtiel toegepast.

Susan Wallenburg heeft met deze novelle een prima bijdrage geleverd en het is dan ook volkomen terecht dat dit verhaal in de bovenste regionen van deze verhalenwedstrijd is geëindigd. Bij volgende gelegenheden kan een jury niet bij voorbaat om haar heen.

Stijl                        8.5         
Personages        8.0         
Originaliteit        8.0
Leesplezier        9.0

Gemiddeld        8.375/10

Less would be more

Een schrijver wordt door zijn uitgever gevraagd om een fantasyroman te schrijven die in de smaak valt bij een groot publiek. Hij neemt zijn intrek in een eeuwenoud watermolencomplex in Frankrijk. Daar verdiept hij zich in de lokale Keltische mythen en legenden. De realiteit haalt hem echter al snel in, als hij ontdekt dat ook de recente geschiedenis van de streek zo z’n geheimen heeft.

Frans van der Eem is voor de volgers van schrijfwedstrijden geen onbekende. Hij heeft al vele publicaties op zijn naam staan. Met Maaiveld toont hij opnieuw zijn kenmerkende kwaliteiten door met exact de juist gekozen woorden, in een unieke stijl, een geloofwaardig en spannende setting neer te zetten. Ook is het zijn liefde voor geschiedenis duidelijk aanwezig.

Met behulp van al deze elementen wordt een technische uitstekende vertelling neergezet, al moet Van der Een ervoor waken niet in de valkuil van de overdaad te verzanden. Op sommige momenten krijgt de lezer zoveel informatie ‘voor de kiezen’ dat het risico de kern kwijt te raken aanwezig is. Dat neemt niet weg dat door de schrijfstijl absoluut een prettige leesbaarheid wordt bereikt, meder door de juiste afwisseling van mooie actiescènes en relatief rustige fragmenten, waar je even op adem kunt komen.

‘Eveline schudt wild met haar hoofd als de kraaien steeds brutaler dichterbij hippen. De vogels deinzen even terug. Het duurt echter niet lang of de eerste kraai pikt naar haar ogen. Eveline trekt net op tijd haar hoofd opzij. De glanzende snavel bijt diep in haar jukbeen. Bloed stroomt langs haar wang en drupt op de grond. Een rauwe brul ontsnapt aan haar keel. De kraai fladdert verschrikt weg.’

De invulling van het thema in de novelle is misschien niet uniek te noemen, maar wel goed en natuurlijk verwerkt. In ieder geval is het duidelijk hoe het thema een centrale rol speelt en zeker niet geforceerd is ingebakken. In Maaiveld druipt het plezier van de auteur in het schrijven er letterlijk vanaf; al het cliché ‘less is more’ iets om over na te denken voor een volgende gelegenheid. Dit zal (gelukkig) op zeker niet de laatste keer zijn dat we van een verhaal van deze rasverteller kunnen genieten.

Stijl                        8.5
Personages        8.0
Originaliteit        8.0
Leesplezier        8.0

Gemiddeld:       8.125/10

Mooi verhaalidee, te weinig inlevingsmogelijkheden

Vera van Beers is met haar novelle Als de waarheid sterft een van de winnaars van de schrijwedstrijd Zwarte Sneeuw. Het leven van Janna komt van de ene op de andere kop zijn kop te staan als haar zus en zwager dodelijk verongelukken. Als Janna een anonieme brief ontvangt met een bijzondere boodschap, reist zij ogenblikkelijk af naar de Ardennen, naar de plek waar het ongeluk plaatsvond. Was het wel een ongeval? En welke rol speelt een familiegeheim?

Als de waarheid sterft is in de eerste plaats een psychologisch thriller. Allesbepalend zijn de verhoudingen binnen de familie en de gevoelens die hiermee gepaard gaan. De verhaallijnen zijn keurig uitgewerkt, de geloofwaardigheid is geen punt van de discussie en ook de uiteindelijke ontknoping steekt mooi in elkaar.  Op basis van dit punt is het terecht dat Vera van Beers een plek in de top van deze wedstrijd heeft gekregen.

Maar daar waar de verhaallijnen het geheel optillen, kan dat helaas niet worden gezegd van de personages. Hoewel iedere lezer het gevoel van Janna zal begrijpen, blijven zij en ook haar tegenspelers in dit verhaal te vlak. De echte rauwe pijn van de omstandigheden komt onvoldoende binnen en dat is feitelijk doodzonde.

Wel is ook in deze novelle het thema Zwarte sneeuw op een mooie en originele manier verweven. Dit verdient zeker een compliment.

Als de waarheid sterft zal bij de plezierlezer zonder twijfel zorgen voor het nodige leesgenot. Het is dan ook absoluut geen slechte bijdrage, maar er had naar mijn idee meer gevoel ingelegd moeten worden om te kunnen spreken van een echte topper.

Stijl:                             8.0
Personages:           5.5
Originaliteit:            7.0
Leesplezier:            8.0

Gemiddeld:              7.125

André van Butsel verstaat het kortverhaal

De dakloze Robin Vermeer zwerft door omstandigheden al zeven jaar rond door de straten van Barcelona als hij bij toeval in een krant leest dat zijn familie hem dood wil laten verklaren. Dat laat hem geen andere keuze dan terug te keren naar zijn geboortestad Gent. Daar zal hij moeten afrekenen met zijn familie en spoken uit zijn verleden. Gemakkelijk wordt het hem niet gemaakt en ook veel tijd heeft hij niet. Zal het hem lukken de strijd tegen de juridische molen te winnen en af te rekenen met de geschiedenis?

De Vlaming André van Butsel (1957) toont met De straatbewoner, zijn inzending aan de verhalenwedstrijd Zwarte sneeuw, aan de kunst van het kortverhaal tot in de finesses te beheersen. Vanaf de eerste alinea is er een rasverteller aan het woord, voor wie maar een ding lijkt te tellen en dat is de lezer behagen met mooie vertellingen. Met De straatbewoner slaagt hij zonder meer hier in deze missie.

De verhaalopbouw vanuit de verschillende perspectieven is technisch optimaal uitgewerkt. We leren Robin goed kennen, maar ook de uitwerking van de andere personages, is uitstekend. De lezer krijgt op de juiste momenten de juiste hoevellheid informatie voorgeschoteld om geboeid te blijven lezen, waarmee gelijk de grootste kracht van Van Butsel is benoemd. De ontknoping is verrassend, maar wel passend bij de rest van het verhaal. Er blijven geen open eindjes hangen, waardoor je niet anders kan dan met een tevreden gevoel terugkijken op een prachtige leeservaring.

Naast de spanning weet Van Butsel door de diepere thematiek ook stof tot discussie te genereren. Daar waar het gaat over bijvoorbeeld familiebanden wordt voer discussie gepresenteerd zonder dat er een oordeel wordt geveld. Dat mag c.q. de lezer zelf doen. Een compliment om dit alles in ongeveer 80 pagina’s te bewerkstelligen, is op zijn plaats.

Tot slot is ook in deze novelle het thema Zwarte sneeuw op een heel natuurlijke manier verwerkt. Maar daarmee verdient Van Butsel nog niet de prijs van originaliteit.

De straatbewoner is van een zodanig hoog niveau dat het naar mijn mening een plek had verdiend in de bundel Zwarte sneeuw. Van de negen komt deze novelle voor mij op plek 2.

Stijl                  9.0
Personages      9.0
Originaliteit       9.5
leesplezier        9.5

Gemiddelde     9.25/10

Spanning in een kubieke meter

Stel jezelf eens voor dat je wakker wordt en het blijkt dat je je in een afgesloten kist bevindt, ergens diep onder de grond… Het overkomt de bij velen geliefde Meester Peter in Als het licht verdwijnt, de thrillernovelle van Maartje Cooijman.

Wat zou jij doen…?

Peter komt al heel snel tot de conclusie dat er voor hem maar een weg is om te ontsnappen uit zijn benarde positie. Een route met uiterst pijnlijke en confronterende momenten. Gaat het hem lukken deze beproeving te doorstaan?

Het eerste wat opvalt bij het lezen van Als het licht verdwijnt is de filmische schrijfstijl, waarmee Maartje Cooijman de lezer laat meekijken in de kist onder de grond. Al heel snel wordt pijnlijk duidelijk gemaakt wat claustrofobie met een mens kan doen. De angstgevoelens van Peter spetteren bijna letterlijk uit je e-reader. Wie er gevoelig voor is, moet gegarandeerd regelmatig het zweet van het voorhoofd deppen.

De technische uitwerking van het personage stemt tot tevredenheid. De lezer krijgt stukje bij beetje een steeds beter beeld van de Meester. Als het plaatje uiteindelijk compleet is, krijgt het verhaal daardoor een bijzondere diepere laag, uitmondend in een heftig eind. Toch laat Cooijman ruimte aan de lezer een eigen mening over de gebeurtenissen en het gevoelige thema te vormen. Een ietwat ‘rondere’ uitwerking van de bijpersonages had het geheel extra volmaakt gemaakt.

In het verhaal komt het thema ‘Zwarte sneeuw’ op een bijzonder subtiele, creatieve manier terug. Heel natuurlijk en zeker niet geforceerd.

Hoewel de geloofwaardigheid van dit verhaal hier en daar misschien een beetje twijfelachtig is, kan zonder voorbehoud worden gesteld dat Als het licht verdwijnt terecht een plekje heeft gekregen in de top van deze verhalenwedstrijd. Mijn kennismaking met de schrijfster Maartje Cooijman smaakt naar meer!

Stijl:                       8.5
Personages:      7.5
Originaliteit:       8.0         
Leesplezier:       9.0

Gemiddelde:     8.25 / 10