Categorie: Romanrecencies

Geplaatst op

De kunst van het weglaten treft doel ****

Een politieauto werkt zich langzaam door de blauwe begroeiing, en komt het kleine tractorpad af dat daar naar het terrein leidt.
Daar ligt het zomerhuisje, eenzaam op de landtong, in de nooit volledig donkere juninacht.

Met deze twee regels begint het romandebuut van de Zweedse auteur Alex Schulman met de veelzeggende titel De overlevenden. Het verscheen in 2021, in het Nederlands vertaald door Angélique de Kroon bij uitgeverij De Bezige Bij. De start van dit verhaal laat onmiddellijk al het schrijftalent van deze auteur zien. In het zomerhuisje komen na twintig jaar de drie broers Pierre, Benjamin en Nils bijeen, Op deze plek liggen enorm veel herinneringen aan hun jeugd, gekenmerkt door onvoorspelbaarheid en gebrek aan aandacht. Juist hier loopt de spanning steeds verder op en is steeds duidelijker dat er zich vroeger een tragedie heeft afgespeeld.

Hoewel De overlevenden de eerste roman is voor Schulman, is aan de schrijfstijl duidelijk te zien dat hij geen groentje is met vijf autobiografische werken op zijn naam. Door doeltreffend de juiste woorden te gebruiken, gelardeerd met rake beschrijvingen leest dit boek als een filmscenario. Toch vult de schrijver zeker niet alles in en laat hij voldoende ruimte voor interpretatie. Schulman blijkt een ster in het weglaten, hetgeen het inlevingsvermogen en, belangijker nog, het leesplezier vergroot.

Een ander ijzersterk punt is de uitwerking van de personages. Het verschil in karakter tussen de broers is geloofwaardig en in alle opzichten nuttig voor het verhaal. Het biedt de lezer de mogelijkheid het gebeurde vanuit verschillende perspectieven te beleven en daardoor zelf een oordeel te vormen. Het lijkt er soms zelfs op dat de schrijver echt van zijn personages houdt; met liefde geeft hij ze precies alle aandacht die ze verdienen. Hoewel iedere auteur dit zou moeten beogen, lopen in De overlevenden de rillingen soms letterlijk over je rug door de gevoelige beschrijvingen.

Wie deze roman leest, zal ongetwijfeld eenvoudig een aantal alledaagse thema’s kunnen onderscheiden. De gevolgen van een niet-ideale jeugd en dan met de name de herinneringen hieraan, omgaan met de dood en met verschillende karakters passeren op een natuurlijke wijze de revue. Overleven krijgt al lezend op deze wijze meerdere betekenissen. In een scala van scènes, afgewisseld met flashbacks komt het geheel uiteindelijk tot een ontknoping die origineel, krachtig en volledig logisch genoemd kan worden.

De overlevenden is een absolute aanrader, een debuut waarop deze auteur terecht bijzonder trots kan zijn.

Geplaatst op

Topper, geschreven met het hoofd vanuit het hart *****

Heel af en toe kom je debuten tegen die bijblijven, doordat de schrijfstijl en het onderwerp van het verhaal blijven hangen. Een sprekend voorbeeld hiervan is de roman Een blauwe blik van Lucy Neetens,  in maart verschenen bij Godijn Publishing.

Een blauwe blik snijdt een bijzonder gevoelig onderwerp aan als Leja Berger, een jonge vrouw, van haar arts te horen krijgt dat ze ernstig ziek is. Begrijpelijkerwijs roept dat de nodige emoties bij haar op. Toch weet zij een overwegend positieve houding naar haar omgeving uit te stralen. Wat is de rol van mensen in je omgeving in een dergelijke situatie? Een blauwe blik laat haar lezers het antwoord op deze vraag meebeleven, zonder ok maar een moment zwaarmoedig te worden. Hier en daar ontbreekt zelfs gepaste humor niet.

Geen enkele lezer kan door Een blauwe blik onberoerd blijven. Dat heeft natuurlijk te maken met het thema. Door de manier waarop Lucy Neetens, mede door het  gekozen ik-perspectief, je door de ogen van Leja laat meekijken, zorgt ervoor dat er een onvoorstelbaar realistisch beeld ontstaat. Zowel het verdriet en de pijn, alsook de positievere karaktereigenschappen en de daaruit voortvloeidende handelingen van Leja zijn letterlijk voelbaar. De uitwerking van Leja als personage is grandioos. Zij fungeert door dit verhaal als een symbool, in de positieve zin van het woord, voor velen.

Door het eerlijke en realistische beeld heeft deze roman ook een mooie ‘diepere laag’, waardoor het geschikt is voor een breed publiek. Aan de ene kant zal er voor een lotgenoot van Leja een hoge mate van herkenning zichtbaar zijn. Voor hen die het geluk hebben vooralsnog gevrijwaard te zijn van een dergelijke zware boodschap, biedt het meer dan voldoende stof tot nadenken. Bijvoorbeeld over de vraag hoe je moet/kunt reageren op iemand die het overkomt. En laat er geen misverstand over bestaan: Lucy Neetens maakt niet alleen de voor de handliggende mogelijkheden zichtbaar.

In mijn optiek geeft Lucy Neetens blijk van een voortreffelijk schrijftalent, zowel op inhoud als door haar stijl. Misschien is een vergelijk met een aantal zogeheten gevestigde namen hartstikke realistisch. Hier is daadwerkelijk een auteur aan het werk die haar hoofd en haar pen gebruikt om datgene wat uit haar hart komt te verwoorden. Daar is ze meer dan in geslaagd, want door het gebruik van haar ‘unieke stem’ verdient ze een plek in de Eregalerij van Boeken-en-meer. Een debuut zoals je niet vaak tegenkomt en dat schreeuwt om opvolging.

Geplaatst op

Theater van de Lach in Zwitserland

Stel… je bent auteur en je bent op reis in Zwitserland waar je in een hotel belandt en kamer 621 krijgt toegewezen. Het valt je op dat de naastgelegen kamer niet nummer 622 heeft, maar het bordje op de deur vermeldt ‘621 bis’. Wat zou je doen?

Dit feit vormt in ieder geval de basis in de vierde roman van de Zwitser Joël Dicker (1985), Het mysterie van kamer 622. En zoals deze titel al doet vermoeden, gaat de schrijver op onderzoek uit. Het blijkt dat er jaren geleden een moord in kamer 622 heeft plaatsgevonden. Het politieonderzoek is nooit afgerond en daarom besluit de schrijver zich volledig te storten op de vraag wat er zich twintig jaar eerder in deze kamer heeft afgespeeld. Het blijkt een avontuur dat met geen pen te beschrijven is…

Een van de kenmerken van het werk van Joël Dicker is dat zijn boeken van een behoorlijke omvang zijn. Als je naar zijn boeken kijkt, heb je sowieso het idee dat je er wel even echt voor moet gaan zitten. Wie dat doet, belandt vrijwel onmiddellijk in het decor (en daarmee ook in het verhaal) door de gedetailleerde beschrijvingen van de feiten. Dat kan verstorend werken, maar in dit geval werkt het op de een of andere manier. Dicker weet de indruk te wekken dat je niets mag missen om het geheel te kunnen blijven zien. Het eerste deel van het boek levert op deze manier best een heel plezierige leeservaring op.

Maar in het vervolg van het verhaal vliegt Dicker met meerdere volkomen ongeloofwaardige en niet logische plotwendingen met gierende banden uit de bocht. Hierdoor gaat de geloofwaardigheid volledig verloren en blijft van de aanvankelijk aanwezige kwaliteit bar weinig over. Deze schrijver is onmiskenbaar in de val van overdrijving gelopen. Lezers met enig gevoel voor humor weten misschien hier en daar nog een positief punt op te pikken; objectief ontkom je niet aan de bikkelharde vraag of een schrijver met dit product er voldoende waarde aan hecht zijn lezer serieus te nemen. Anders gezegd: indien Het mysterie van kamer 622 als film of toneelstuk  zou worden uitgebracht, is het heel eenvoudig John Lanting in een hoofdrol te zien.

Na het veelbelovende begin zakt het niveau zodanig ver weg dat uiteindelijk slechts een gevoel van teleurstelling overblijft. En dat is zonde, want Joël Dicker heeft zonder twijfel schrijverskwaliteit. Het is aleen een kunst er de juiste dingen mee te doen.

Stijl                        5.5
Personages        4.0
Originaliteit        4.0
Leesplezier        4.5

Gemiddeld        4.5/10

Geplaatst op

Expatleven – Hoogtepunten en diepe dalen

Voor Godijn Publishing las ik Julia van Ceciel Huls. Wat heb ik van dit boek genoten met een lach en een traan.

Cover:

De cover laat een eenvoudig, maar duidelijk Afrikaans beeld zien. Het gele landschap dat op verschroeiende hitte wijst, karakteristieke bomen en op de achtergrond een paar giraffen. De auto die op de verlaten weg rijdt, is een belangrijk onderdeel in het verhaal.

Flaptekst:

Julia vindt haar nieuwe leven als niet-werkende vrouw van een diplomaat in Dar es Salaam, Tanzania, maar niets en neemt Veronica, haar nanny, mee op reis naar Arusha. Ze gaat hiermee dwars tegen de wensen van haar man Wouter, en de adviezen van doorgewinterde expats in. De geplande terugreis per vliegtuig verandert in een avontuurlijke rit in een gehuurde fourwheeldrive met op de achterbank een getraumatiseerd meisje dat dringend medische zorg nodig heeft die ze in Dar en Salaam kan krijgen.

De reis markeert een keerpunt in Julia’s leven. Na maanden van doelloos leven, koffieochtenden en uitgebreide lunches met andere vrouwen-van, komt bij Julia het besef dat ze aan het roer moet gaan staan van haar nieuwe leven, wil ze er iets van maken.

Mijn leeservaring:

Vanaf de allereerste pagina sleurt Ceciel de lezer mee in het leven van Julia. Als kersverse expat moet ze wennen aan een leven in Dar es Salaam, Tanzania. Dat dit niet zonder slag of stoot gaat, mag duidelijk zijn.

Julia was in Nederland een werkende vrouw met een glansrijke carrière. In Tanzania is ze de vrouw-van, die haar tijd moet doden met koffiedrinken en uitgebreide lunches met andere expatvrouwen.

Julia is anders. Ze is goed voor haar personeel en wil zich ook in dit, voor haar vreemde land, nuttig maken. De mogelijkheden daarvoor zijn nihil en Julia begint weg te zakken in een leven van troosteten en dik worden. Goede voornemens verdwijnen weer zodra ze in haar gedachten opkomen.

Een leven in Tanzania, uitzicht op de Indische Oceaan, een groot huis, personeel. Het lijkt een droom, maar de werkelijkheid is heel anders. De schrijnende armoede van de bevolking en de criminaliteit maken het leven er niet veiliger op.

Bijna ademloos heb ik dit boek gelezen. De manier waarop Ceciel in de persoon van Julia een deel van haar eigen leven beschrijft, is ontzagwekkend. Ze maakt het niet mooier dan is, de ontroerende momenten die mij even lieten slikken en me met een waas voor mijn ogen deed verder lezen. De mooie momenten waardoor ik een glimlach om mijn mond kreeg, maar ook het einde dat ik met dik kippenvel zat te lezen.

Uit alles spreekt de kracht van een vrouw die door een diep dal is gegaan, maar niet heeft opgegeven.

Een welverdiende 5*

Ceciel Huls (1971) groeide samen met haar jongere zus onbezorgd op in een kerkdorp in het zuiden van Limburg. Ceciel was als kind al verslingerd aan lezen, het weekend kon pas beginnen als ze een stapel boeken had geleend bij de bibliotheek. Vele dagboeken vulde ze met haar gedachten, gevoelens, herinneringen en verhaaltjes en het kon niet anders dan dat ze later schrijfster zou worden.

Een studie economie aan de Universiteit Maastricht stuurde haar een andere richting op en na haar afstuderen werkte ze in de consultancy en bij de Dienst Justitiële Instelling en Heineken. Heineken verliet Ceciel met de dubbele gevoelens die hoorden bij de grote stap die ze met haar gezin maakte in de zomer van 2011. Het gezin – inclusief twee zoontjes van destijds twee en vier jaar oud – verhuisde toen van Voorburg naar Dar es Salaam, Tanzania. Ceciels man, werkzaam voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken, werd daar gestationeerd op de Nederlandse ambassade. In de daarop volgende jaren woonde het gezin achtereenvolgens in Tanzania, Israël en Peru. Het waren jaren vol avontuur, uitdagingen, heimwee, frustraties en heel veel geluk. Over haar leven in den vreemde schreef Ceciel op haar eigen websites en later ook voor De Wereldwijven. Vanuit Israël volgde ze schrijfcursussen bij Editio en zo herontdekte Ceciel de schrijfster in zichzelf. Al schrijvend en mijmerend ontstond het idee voor haar eerste roman die zich afspeelt in Tanzania en die verhaalt over de worstelingen en avonturen van hoofdpersoon Julia die meer dan een beetje op Ceciel lijkt. Ceciel en haar gezin keerden eind april 2020 versneld terug naar Nederland toen zij Lima tijdens de coronacrisis verlieten. Haar zoons zijn inmiddels heel wat jaren ouder en het gezin vestigt zich in Den Haag waar Ceciel haar carrière opnieuw inhoud gaat geven als directeur basisonderwijs in opleiding.

(tekst: K. Hazendonk)

Geplaatst op

Psychologische symboliek ****

Welke invloed heeft het als je als kind tegen je zin op een vervallen boerderij in Twente moet opgroeien? Als je vader zijn droom een wijnchateau te stichten, een kansloze missie, wel heel rigoureus nastreeft. Het overkomt Emma en Hugo in de negende roman van Herman Stevens (1955), Chateau Désir.  Naast zijn veelgeprezen romans schreef hij tevens essays, kritieken en columns voor onder andere NRC Handelsblad, HP/De Tijd en Het Parool.

In hun volwassen leven kiezen Emma en Hugo dan ook voor een heel ander pad. Hugo gaat naar Leiden en wordt daar ‘ontvinder’ en zoekt zijn heil in de liefde. Zijn zus probeert daarentegen juist een eiland van rust te scheppen op een plek in de Randstad. Maar kan het wel zo zijn dat je in Nederland in staat bent op een eiland te gaan zitten en onzichtbaar te zijn?

Chateau Désir is in de eerste plaats een psychologische roman met de bedoeling te laten zien wat het najagen van een droom met een mens kan doen, zeker nadat blijkt dat deze droom feitelijk onhoudbaar blijkt. In beeldende zinnen weet Stevens deze thematiek krachtig neer te zetten. Dit wordt daarbij nog eens extra versterkt door de geraffinneerdheid waarmee de verschillende personages worden neergezet. Juist hun tegengestelde karaktereigenschappen maken het verhaal niet alleen plezierig om te lezen en tevens zorgt het voor een extra dimensie aan het relaas, doordat de symboliek zo mooi is ingevlochten.

Deze symboliek gaat ook op voor de titel. Natuurlijk verwijst Chateau Désir naar de fysieke plek in Twente waar de boerderij staat. Tevens staat het ook voor alles waarvoor Emma en Hugo in hun latere leven komen te staan.

‘Als er uiteindelijk niet een slopersbal op de boerderij was afgestuurd, was het huis vanzelf tegen de grond gegaan want de natuur had geen plaats voor vergissingen. Chateau Désir was nooit gebeurd.’

In een wereld als de onze, waarin materialisme een steeds belangrijker plaats innmeemt, is Chateau Désir te zien als een spreekwoordelijke spiegel. Het laat, soms pijnlijk deuidelijk, zien wat de keerzijde van dit gegeven is. En dit dan zowel in positieve al negatieve zin. Want laten we eerlijk zijn, kunnen we wel zonder al de luxe om ons heen, al zouden we willen? Stevens geeft het antwoord niet, maar laat de lezer geen andere keuze dan hierover diep te gaan nadenken.

Voor wie van plan is dit boek te gaan lezen, is het van belang er echt even de tijd voor te nemen. Chateau Désir is geen verhaal dat je even in een dag wegwerkt. Daarvoor is de materie domweg te complex, maar bovenal verdient deze schrijver ons aller respect voor de smakelijke maaltijd, welke hij opdient. Een maaltijd waar de echte fijnproever oprecht van zal genieten door de woorden goed te kauwen en deze langzaam te verteren.

Geplaatst op

Terechte topprijs voor topauteur *****

The international Booker Prize is een prestigieuze literiare prijs van Engelse oorspong, waarmee jaarlijks het best verrtaalde boek wordt gelauwerd. Sinds 2005 zijn grote namen als de Candese Alice Munroe en de Zuid-Koreaan Han Khang onderscheiden. Des te meer bijzonder is het daarom dat de eer in 2020 voor het eerst een Nederlandse auteur ten deel valt. Marieke Lucas Rijneveld schrijft met haar debuut De avond is ongemak zonder overdrijven een bijzonder stukje literaire geschiedenis. De vertaling in het Engels (The Discomfort of Evening) is van de hand van Michele Hutchison.

Het centrale thema in De avond is ongemak, het omgaan met de dood van een kind, wordt vaak als zwaar betiteld. Het hoeft geen betoog dat dit ook zo is. Toch weet Rijneveld het thema op een uiterst toegankelijke manier in een verhaal te verwerken. De belangrijkste reden hiervoor is het gekozen perspectief. Vanuit het gezichtspunt van Jas beleeft de lezer het onmetelijke verdriet mee van het gezin als Matthies, Jas’ broer, totaal onverwacht overlijdt. Vader en moeder raken volledig verlamd door hun emoties, terwijl met name broer Obbe volledig dreigt te ontsporen. Een enerverend beeld over (de zin) het bestaan is het uiteindelijke resultaat.

Zoals gezegd is het gekozen vertelperspectief een belangrijke factor voor de hoge kwaliteit van dit verhaal. Omdat Jas met haar puberale gedachtegangen het blikveld van het boek bepaalt, ontstaan er bijzondere zienswijzes. Hoewel de pijn continu voelbaar blijft, is het geen sentimenteel geheel geworden. Deze keuze zorgt voor een overduidelijk onderscheid met vergelijkbare romans over dit onderwerp.

De schrijfstijl van Marieke Lucas ijneveld is van uitzonderlijke klasse. Door originele, pakkende en bovenal pettig leesbare zinnen  ontstaat een bijna filmische setting. Zonder dat daarvoor expliciete verwijzingen nodig blijken, zie de lezer de omgeving en de belangrijkste personages probleemloos voor zich. Personages die ook zonder uitzondering een juiste plek hebben gekregen en ieder door hun eigen rol geloofwaardig en nodig zijn. Het leidt geen twijfel dat de auteur echt werk heeft gemaakt van de research, hetgeen de kwaliteit naar grote hoogte doet stijgen.

Het is niet meer dan begrijpelijk dat een roman als deze in de prijzen valt. Mocht je dit jaar nog maar een boek willen lezen, kies dan deze. Rijneveld hoort thuis in het lijstje van de grote historische auteurs. Een vergelijk met iemand in het bijzonder is echter niet te maken. Daarvoor is zij te uniek!

Geplaatst op

Topliteratuur van een jonge auteur bestaat wél *****

Hoeveel auteurs kunnen zeggen dat ze al vier succesvolle romans op hun naam hebben staan op het moment dat ze nog maar midden 30 zijn? Dat zijn er niet zo heel veel, maar de Duister Benedict Wells heeft dit weten te presteren. Al een flink aantal jaren een graag gelezen schrijver bij onze oosterburen maakte hij in 2017 in een klap naam in Nederland met zijn roman Het einde van de eenzaamheid. Hoewel dit verhaal als eerste werd vertaald, is het niet zijn debuut.

++Als de tijd nu eens niet bestond? Als alles wat je beleeft eeuwig was en als niet de tijd aan jou voorbijging, maar jijzelf aan de dingen die je beleeft?++

De hoofdrolspelers in Het einde van de eenzaaheid zijn de broers Jules en Marty, samen met hun zus Liz. Het verhaal begint op het moment dat Jules in het ziekenhuis bijkomt na een ernstig motorongeluk. Vanuit zijn ziekbed dwalen zijn gedachten af naar het verleden waarin zich het nodige afspeelde. Het grote omslagpunt is het tragische ongeval waarbij de ouders om het leven komen. Dit laat in het gezin heel veel sporen na. We zien bijvoorbeeld hoe de broers en zus eerst volledig uit elkaar groeien. Marty blijkt een studentikoze nerd en Liz rommelt op haar geheel eigen manier door het leven. Jules trekt zich volledig terug in zijn eigen wereld, waarbij de geheimzinnige Alva als enige tot hem weet door te dringen. Hoewel er jarenlang geen contact was tussen Jules en Alva, is het de vraag welke rol zij uiteindelijk speelt in de ontknoping.

Dat Benedict Wells op zijn 32ste in staat blijkt deze roman te maken, waarin zware onderwerpen als dood, eenzaamheid en liefde op een krachtige en toch toegankelijke manier worden beschreven, bewijst zijn natuurlijke talent. Zijn schrijfstijl is bijzonder te noemen en laat zich niet eenvoudig vergelijken met bestaand werk. Het staat buiten kijf dat we daar als lezer heel blij mee mogen zijn. Deze uniciteit vormt de grootste kracht van dit werk. Wie weet een auteur te noemen die zelfs aan de rol van een oud fototoestel een gelaagdheid meegeeft?

Naast een unieke schrijfstijl ontbreekt het Wells zeker niet aan de basisvaardigheden van een goed schrijver. Het verhaal is vanaf het begin boeiend, logisch opgebouwd en ook de plot zorgt er zeker voor dat een lezer na afloop slechts tevreden achterover in zijn stoel kan leunen. Ga er wel van uit dat het verhaal nog wel een tijdje in je hoofd nazindert en tot nadenken stemt.

Het is volkomen begrijpelijk dat de oorspronkelijke Duitse tekst met de titel Vom Ende der Einsamkeit in 2016 de Literatuurprijs van de Europese Unie won. Dit tijdloze, unieke meesterwerk verdient een groot publiek!

Geplaatst op

Krachtig verhaal, mede door subliem vertaalwerk ****

Aan het einde van de jaren ’30 van de vorige eeuw, vlak voordat de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, vieren een aantal persoonlijkheden uit de Joodse onderwereld in Warschau hun hoogtijdagen. In die setting speelt het verhaal De Koning van de Silezische auteur Szczepan Twardoch (1979) zich af.

Een van de kernpersonages en verteller van het verhaal Moisje Bernstein, alias Mosjee Inbar, is er getuige van als zijn vader door de jonge talentvolle bokser Jakub Shapiro wordt opgepakt en letterlijk aan zijn baard wordt afgevoerd. Shapiro is de vertrouweling van Jan ‘Peet’ Kaplica, feitelijk de Godfather van de stad. Moisje, inmiddels onder de hoede van Shapiro, maakt op deze manier van dichtbij de opkomst van het nationaal-socialisme mee. Als de aanhangers van deze groep een staatgreep willen plegen, schuiven ze Kaplica een politieke moord in zijn schoenen. Kaplica wordt opgepakt en afgevoerd naar Bereza Kartuska, een strafkamp dat opvallend veel gelijkenissen vertoond met de latere concentratiekampen. Shapiro neemt het roer over, waarbij Moisje hem als een soort schaduw en waarnemer volgt. Hij ziet hoe Shapiro enerzijds een verhouding begint met de de dochter van de officier van justitie en anderzijds zijn vrouw en kinderen moet beschermen tegen de toenemende jodenhaat. Maar wie is nou eigenlijk Moisje?

De schrijfstijl van Twardoch laat zich het best samenvatten met de woorden pakkend en filmisch. Vanaf het moment dat de lezer het verhaal in wordt gezogen, is het moeilijk het boek weg te leggen. De gebeurtenissen raken gegarandeerd de nieuwsgierigheidsknobbel. Heel langzaam en voorzichtig, maar nooit saai, ontrollen de feiten zich tot een kloppend geheel. Juist deze manier van schrijven maakt het verhaal zo krachtig, omdat alle beschreven details een reden hebben en bijdragen aan het feit dat het relaas zich als een geschreven film laat lezen.

Naast dat dit verhaal spannend is, nieuwgierig maakt en krachtig wordt verteld, zet de auteur zijn lezers ook aan het denken. Het kernthema in het verhaal is de vraag wat waar is en wat niet. Dat thema komt op verschillende manieren en op verschillende plekken in het verhaal steeds terug. Dat geeft de lezer een mogelijkheid zelf een aantal vragen te beantwoorden, welke door de auteur bewust worden opgeworpen, maar begrijpelijkerwijs niet worden beantwoord. Dit geeft het boek een absolute meerwaarde.

Een ander punt, waarvoor Twardoch een pluim verdient is zijn gebruik van de tijd in het verhaal. Heel geraffineerd laat hij Moisje binnen een alinea getuige zijn van een situatie in  het café van Ryfka en vervolgens ratelt hij zestig jaar later op zijn typemachine in Tel Aviv. Er zijn maar heel weinig schrijvers die dat op deze manier voor elkaar weten te krijgen zonder dat het storend is.

Naast de auteur verdient ook Charlotte Pothuizen, de vertaalster van dit boek, de loftrompet.  Door haar vertaling is de situatie van de Joodse onderwereld in de aanloop naar de grootste catastrofe in hun geschiedenis voor een veel breder publiek bereikbaar geworden en beschikbaar gekomen. Het is dan ook te hopen dat zij het tweede boek van Sczepan Twardoch op even sublieme wijze onder handen mag nemen.

Geplaatst op

Drie zomers met levenslange gevolgen *****

‘Een goede schrijver kan van ieder onderwerp en over iedere situatie een interessant verhaal maken’ is een veelgehoord statement in de boeken- en schrijfwereld. Dat er in deze bewering een kern van waarheid schuilt, staat buiten kijf. Dat een persoonlijke ervaring een minimaal even grote drijfveer voor een auteur is, zien we in de op waarheid gebaseerde roman Homoseksualiteit is geen keuze, het debuut van Marie-Louise Klomp.

In de jaren’70 van de vorige eeuw lijkt de relatie tussen Wies en Joost er eentje voor het leven te zijn. De liefde straalt van het stel af, ze trouwen en krijgen dochter Julia. Na de geboorte van Julia begint het huwelijk voor het eerst barstjes te vertonen. Joost begint vreemd gedrag te vertonen en Wies heeft werkelijk in eerste instantie geen idee wat er aan de hand is. Tot het moment dat Joost met een bekentenis komt, waardoor het leven van het gezin van het ene moment op het andere compleet op de kop wordt gezet. Een duistere periode voor alle betrokkenen is onafwendbaar, maar zou het ze lukken er uiteindelijk weer bovenop te komen? En wie is degene, die uiteindelijk de meest verstandige keuzes maakt?

Wie begint te lezen zou het gevoel kunnen hebben bijna 200 pagina’s klaagzang en zwaarmoedigheid tegemoet te gaan. Niets is minder waar. Op de eerste pagina staat een prachtig citaat van een oude song van Conny Vandenbos (1937-2002) . En wie de moeite neemt om de tekst van Drie zomers lang tot zich te nemen, voelt gelijk welke insteek is gekozen voor dit relaas.

Vanzelfsprekend komen er emoties aan bod. Op een onthutsend mooie, duidelijk en bovenal eerlijke manier beleven we het verdriet, de wanhoop en de boosheid van alle betrokkenen. Dat gebeurt niet met een depressieve ondertoon, maar gewoon glashelder rechttoe rechtaan. Geen lastige woorden, geen onnodig psychologische diepgang, maar gewoon helder en duidelijk. En dat laatste zorgt er juist voor dat het pijnlijk mooi wordt.

‘Als je van hem houdt, moet je hem kunnen loslaten,’ fluisterde een stemmetje vanbinnen. En ik wist dat die stem gelijk had.

Naast de begrijpelijke emotionele momenten heeft Marie-Louise Klomp het zelfs nog weten te presteren af en toe een glimlach op het gezicht te laten verschijnen. Bijvoorbeeld in de scènes tijdens de zwangerschap van Wies treden voor velen heel herkenbare situaties, die op bijna kolderieke wijze worden beschreven. De afwisseling tussen de ernst van de situatie en de genoemde luchtigheid zorgen voor een compleet verhaal dat gewoon echt af is.

Homoseksualiteit is geen keuze beschrijft op een volmaakte wijze de gevolgen die kunnen optreden als iemand in je omgeving ‘uit de kast’ komt. En dat vanuit verschillende perspectieven en te allen tijde met respect. Dat maakt dit boek feitelijk tot een mustread. We kunnen allemaal een voorbeeld nemen aan Wies’ standpunten en gedachtegangen. Voor sommige mensen zou het zo maar een stuk plezieriger kunnen worden. Niet alleen de komende drie zomers, maar voor altijd.

Geplaatst op

Hoe je zware thematiek luchtig en plezierig brengt…****

Als je een bepaalde leeftijd hebt bereikt, komt er voor iedereen onherroepelijk het moment waarop bepaalde keuzes moeten worden gemaakt. Dat is een van de thema’s in de roman Dames op de Herengracht van Margareth Hillebrandt, in 2019 uitgebracht bij uitgeverij LetterRijn.

De hoofdrolspelers in dit verhaal zijn Dorine, Julia en Lily. Zij omtmoetten elkaar aan het einde van de jaren ’70 tijdens een gezamenlijke schildercursus in Griekenland. Veertig jaar later besluiten ze te gaan samenwonen in een statig huis aan de Herengracht in Leiden. Als ze eenmaal onder een dak leven begint duidelijk te worden wlke invloed de geschiedenis heeft op hun huidige leven. Er blijken de nodige geheimen te bestaan, waardoor alles voor de dames, die inmiddels gezelschap hebben gekregen van de excentrieke zeventiger Dolf, in een ander daglicht komt te staan. Het wordt allemaal extra gecompliceerd als bij Julia ook nog eens dementie wordt vastgesteld.

Het eerste wat opvalt aan het boek is de geweldig gekozen cover. In een beeld wordt duidelijk wat de kern van het verhaal is, waarbij de afwaaiende bladeren de grootste symbolische betekenis hebben. Het is zichtbaar dat over deze foto heel bewust is nagedacht. Toepasselijker had het domweg niet gekund.

Wie vervolgens begint te lezen, belandt onmiddellijk in een verhaal dat je bij de keel grijpt. De peronages en de setting zorgen ervoor dat de lezer direct ter plekke is en onderdeel wordt van het verhaal. Dat wordt enerzijds veroorzaakt door de prettige schrijfstijl van Margareth Hillebrandt, anderzijds door de herkenbaar van de dagelijkse beslommeringen van de dames en de heer. Zonder uitzondering zijn alle personages krachtig, waarbij met name door het benadrukken van hun verschillen het geheel nog meer gaat leven. Wellicht verdient Dolf hierbij wel een aparte vermelding, omdat juist hij degene is die voor verbinding in het huis. Dat laatste wordt vooral zichtbaar in de scènes waarin zijn omgang met de steeds verder dementerende Julia. De beschrijvingen over zijn omgang met haar zijn ronduit prachtig.

Op heel overtuigende wijze weet Margarteh Hillebrandt, ondanks de soms heftige onderwerpen, mede door haar vertelwijze het verhaal luchtig te houden, waarbij zelfs hier en daar een vleugje (zwarte) humor niet ontbreekt. Dat maakt de Dames op de Herengracht geschikt voor een groot lezerspubliek. Of je nu behoefte hebt aan prettig leesbare roman of dat je, al dan professioneel,  te maken hebt met dementie, in beide gevallen zal dit boeken worden gewaardeerd.

En voor iedereen geldt tevens dat je na het lezen de Dames (en heer) van de Herengracht gegarandeerd in je hart hebt gesloten!